Archeologische opgravingen in het dorp tussen 1978 en 1991 brachten een bloeiend historisch verleden in Torgny aan het licht.
De Merovingische necropolis
Op de zuidwestelijke helling, op 600 m van het dorp, werd de grootste Merovingische necropolis ontdekt die in België werd opgegraven. Ongeveer 400 begravingen, daterend uit de 6e en 7e eeuw, lagen verspreid over een gebied van 80m x 30m, allemaal oost-west gericht.
Veel van de graven bestonden uit uitgebreide stenen caissons, sommige uit houten sarcofagen en andere in de grond in de latere sectoren van de begraafplaats.
Hoewel de botten door de aard van de grond goed bewaard bleven, bleek dat de mensen vrij jong stierven, dat sommige van de meest recente graven waren geplunderd en dat herbegraven af en toe werd toegepast.
De begrafenissen lieten ook grafversieringen zien: de mannen met hun wapens, de vrouwen versierd met hun sieraden en aan de voet van het graf serviesgoed als offergaven.
Analyse van dit materiaal heeft de sociale hiërarchieën en organisatie van de dorpsgemeenschap in die tijd onthuld.
De Romeinse villa
Tijdens de zoektocht naar de Merovingische nederzetting die overeenkwam met de omvang van de necropolis, werd een grote Romeinse villa ontdekt onder de necropolis, aan de andere kant van wat nu de weg Lamorteau - Torgny is.
In 1989 werd in deze Magerot-villa een monumentale trap blootgelegd die leidde naar een diepe kelder, thermale baden en een relatief goed bewaard gebleven hypocaustum, bijna gelijk met de grond.
Het agrarische gebouw dateert uit de 4e eeuw en bestond uit een dozijn kamers over een lengte van 36 meter. Het was omringd door een ingenieus systeem om het overvloedige bronwater op het terrein af te voeren en op te vangen.
Bij gebrek aan financiële middelen voor het behoud op lange termijn in de open lucht, zijn deze twee opmerkelijke sites ingevuld.
De overblijfselen en schetsen van de necropolis worden momenteel tentoongesteld in het Museum Gaumais van Virton rue d'Arlon, 38-40, 6760 Virton. Dagelijks geopend van 9.30 tot 12.00 uur en van 14.00 tot 18.00 uur. Gesloten op dinsdag behalve in juni, juli en augustus. Gesloten van 01/12 tot 31/03 Tel: 00 32 (0)63/57 03 15, fax. : 00 32 (0)63/ 57 69 42.